آشنایی با ساز کنترباس و تفاوت آن با خانواده ویولن
ساز کنترباس، که در انگلیسی به نام های double bass، upright bass و string bass نیز شناخته میشود، بزرگترین ساز در خانواده سازهای زهی آرشه ای است. همچنین در مقایسه با خانواده ی ویولن ها دارای بم ترین صدا است. تن صدای غنی و عمیق کنترباس باعث کاربرد بنیادی آن در ارکسترها، گروههای جاز و ژانرهای مختلف موسیقی میشود.
کنترباس به طور معمول حدودا 180 سانتی متر طول دارد، اما مانند ساز ویولن در نسبت های 4/1، 2/1، 4/3، و 4/4 نیز تولید میشود. ساز کنترباس دارای چهار سیم است که در E1, A1, D2, G2 کوک میشوند. ساختار آن به آن اجازه میدهد تا صدای گرم و طنینداری تولید کند که برای حفظ هارمونی در یک انسامبل موسیقی بسیار مهم است. کنترباس میتواند به وسیله ی یک آرشه و یا در تکنیک پیتزیکاتو با مرتعش کردن سیم ها به وسیله ی انگشتان نواخته شود.
بدنهی کنترباس با شانههای شیبدار و پشتی زاویهدار طراحی شده است که دسترسی به نتهای بالاتر را نسبت به سایر سازهای زهی آرشه ای تسهیل میکند. بر خلاف ویولنها و ویولنسل که از میخهای چوبی برای کوک کردن ساز استفاده میکنند، کنترباس معمولاً از کوککنندههای ماشینی برای تنظیمات دقیقتر بهره میبرد. این عناصر طراحی نهتنها از نظر بصری آن را متمایز میکنند بلکه بر نحوهی تعامل نوازندگان با ساز نیز تأثیر میگذارند.
کنترباس تاریخچهای غنی دارد که به بیش از ۳۰۰ سال پیش بازمیگردد. این ساز از سازهای زهی اولیه شکل گرفت و عمدتاً در تنظیمات ارکستری برای موسیقی کلاسیک استفاده میشد. نقش آن در قرن بیستم گسترش یافت و به جزئی جداییناپذیر از ژانرهای جاز و موسیقی پاپ تبدیل شد. توانایی این ساز در ارائه حمایت ریتمیک در حالی که خطوط ملودیک را نیز به عهده میگیرد، آن را به ساز محبوبی میان آهنگسازان و نوازندگان تبدیل کرده است.
برای آموزش ویلن کلیک کنید.
مقایسه ی کنترباس و خانواده ی ویولن ها
اندازه و دامنه صوتی
یکی از بارزترین تفاوتها بین کنترباس و سایر اعضای خانواده ویولن – مانند ویولن و ویولن سل – اندازه آن است. کنترباس به طور قابل توجهی بزرگتر از ویولن ها است، همین ویژگی به صدای عمیقتر آن کمک میکند. در حالی که ویولن معمولاً در رنج بالاتری (G3 تا E7) نواخته میشود و ویولن سل دامنهای از C2 تا A5 را پوشش میدهد، کنترباس یک اکتاو پایینتر از نتهای نوشته شده مینوازد، عمدتاً در دامنه E1 تا G3 .
کوک سازها
سیستم کوک نیز در بین این سازها متفاوت است. ویولنها در فاصلههای پنجم درست (سل-ر-لا-می) کوک میشوند، در حالی که ویولن سلها در فاصلههای دو-سل-ر-لا کوک میشوند. در مقابل، کنترباس در فاصلههای چهارم (می-لا-ر-سل) کوک میشود؛ این تفاوت بر نحوهی اجرای انگشتگذاری و تکنیکها در این سازها تأثیر میگذارد. به عنوان مثال، در حالی که ویولنها معمولاً از پوزیسیون های بالا برای خطوط ملودی استفاده میکنند، نوازندگان کنترباس به دلیل دامنه سازشان به پوزیسیون های پایینتر تکیه میکنند.
تکنیک های نوازندگی
تکنیکهای آرشه کشی که برای هر ساز به کار میرود نیز متفاوت است. ساز کنترباس میتواند از آرشه های فرانسوی و آلمانی استفاده کند؛ با این حال، اندازه بزرگتر آن معمولاً نیازمند این است که نوازندگان کنترباس نسبت به ویولنیستها یا سلویستها پوزیشن ایستادن یا نشستن متفاوت و منحصر به فردی را اتخاذ کنند. حالت فیزیکی نواختن کنترباس، ایستادن یا نشستن بر روی یک صندلی در حالی که به ساز تکیه میکنند، برای نوازندگان کنترباس تعامل متفاوتی را نسبت به آنچه که نوازندگان سازهای آرشه ای کوچکتر تجربه میکنند، ایجاد میکند.
بیشتر بدانید: چگونه گیتار الکتریک خود را به کامپیوتر وصل کنیم؟
کاربرد در موسیقی
از نظر نقش ارکسترال، کنترباس معمولاً پایهی هارمونیک و ثبات ریتمیک را فراهم میکند. در حالی که ویولنها اغلب ملودیها را حمل میکنند یا بخشهایی را در آثار ارکسترال رهبری میکنند، کنترباس به عنوان یک لنگر عمل میکند که این عناصر را از نظر هارمونیک پشتیبانی میکند. با این حال، در محیطهای جاز، میتواند نقش سولو برجستهتری به خود بگیرد و توانمندی خود را فراتر از صرفاً همراهی نشان دهد.
کنترباس به عنوان یک عضو منحصر به فرد از خانواده سازهای زهی به دلیل اندازه، دامنه و نقش خود در گروههای موسیقی برجسته است. تکامل آن از پیشینیان تاریخیاش، شکلدهنده فرم و عملکرد فعلیاش در ژانرهای مختلف موسیقی بوده است. با مقایسه آن با سازهای دیگری مانند ویولن و ویولنسل، میتوان نه تنها ویژگیهای متمایز آن را درک کرد بلکه نقش اساسیاش در غنای ترکیبهای موسیقی در طول تاریخ را نیز مورد توجه قرار داد. نتهای بم کنترباس همچنان در ارکسترها و گروههای موسیقی طنینانداز است و آن را به یک دارایی غیرقابل جایگزین در زمینههای موسیقی کلاسیک و مدرن تبدیل کرده است.
برای یادگیری کنترباس یا سایر ساز ها به صفحه آموزشگاه موسیقی تهران مراجعه کنید.
سوالات متداول
کنترباس چه تفاوتی با ویولن یا ویولنسل دارد؟
کنترباس بزرگترین ساز زهی آرشهای است و صدای عمیقتری نسبت به ویولن و ویولنسل تولید میکند. همچنین کنترباس یک اکتاو پایینتر از نتهای نوشته شده نواخته میشود و به خاطر اندازهاش، کوک آن هم متفاوت است.
کنترباس چطور کوک میشود؟
کنترباس در فاصلههای چهارم (می-لا-ر-سل) کوک میشود. برخلاف ویولن و ویولنسل که از میخهای چوبی استفاده میکنند، کنترباس از کوککنندههای ماشینی بهره میبرد که دقت بیشتری در تنظیم صدا فراهم میکند.
کنترباس بیشتر در چه سبکهای موسیقی استفاده میشود؟
کنترباس علاوه بر موسیقی کلاسیک و ارکسترال، در سبکهای مختلفی از جمله جاز، پاپ و حتی بلوز نیز نقش مهمی دارد. در موسیقی جاز، کنترباس اغلب به عنوان ساز ریتمیک و حتی سولو استفاده میشود.
کنترباس چه تکنیکهای نوازندگی خاصی دارد؟
کنترباس به دو روش نواخته میشود: با آرشه و به روش پیتزیکاتو که سیمها با انگشتان مرتعش میشوند. نوازندگان کنترباس همچنین از آرشههای فرانسوی و آلمانی استفاده میکنند.
چرا کنترباس اینقدر بزرگ است؟
اندازه بزرگ کنترباس به آن امکان تولید صدای بسیار بم و عمیق را میدهد که نقش بسیار مهمی در ایجاد هارمونی و ریتم در ارکسترها و گروههای موسیقی ایفا میکند.
آیا نواختن کنترباس سختتر از ویولن یا ویولنسل است؟
به دلیل اندازه بزرگتر و کوک متفاوت، نواختن کنترباس میتواند چالشهای بیشتری در مقایسه با ویولن و ویولنسل ایجاد کند. نوازندگان کنترباس اغلب نیاز دارند در پوزیشن ایستاده یا نشسته خاصی ساز را نواخته و از پوزیشنهای پایینتری برای انگشتگذاری استفاده کنند.
پرسش و پاسخ 0
بحث درباره این مقاله را شما آغاز کنید!
ارسال دیدگاه