نحوه صحیح آرشه کشی ویولن

نحوه صحیح آرشه کشی ویولن
  • تاریخ ایجاد: 27 مهر 1401

(bow)آرشه

سازهای خانواده ویولن با آرشه (کمان) نواخته می شوند و علت این نام گذاری، شباهت آرشه به کمانی است که در تیراندازی از آن استفاده می شود.

امروز در ویولن های شرق دور و یا عربی هنوز آرشه هایی شبیه به آنچه اروپایی ها تا قرن شانزده با آن می نواختند مرسوم است. سیصد سال بعد از آن زمان تجربیات گوناگونی در اروپا روی شکل آرشه انجام شد و آرشه به شکل کنونی درآمد. کرلی، ویوالدی و تارتینی از آرشه هایی استفاده می کردند که خمیدگی آن کمی به طرف بیرون (دور از موی آرشه) بود. شکل نهایی آرشه که خمیدگی آن به طرف داخل بود، در آرشه فرانسوا تورت (1747-1835) به تکامل رسید.

آرشه از قسمت های زیر تشکیل شده است :

  1. چوب آرشه که خمیدگی آن به طرف داخل است (به طرف موی آرشه) و از چوب پرنامبوکو (pernombuco) ساخته شده است.
  2. محافظ نوک آرشه که از جنس فلز یا عاج است.
  3. موی آرشه که از دم اسب یا مواد مصنوعی مشابه آن است.
  4. بست فلزی انتهای آرشه که موها دور آن حلقه میشوند و نگهدارنده ی موها است.
  5. پیچ فلزی که با آن موها را شل یا سفت می کنند.

کشیدگی موها اهمیت زیادی دارد زیرا وقتی موها سفت باشند کیفیت ارتجاعی چوب به تمام آرشه خاصیت ارتجاعی می دهد و امکان اجرای هر نوع ضریه را فراهم می کند.

آرشه به صورت نرم و قابل انعطاف، بین چهار انگشت و دست شست راست نگه داشته می شود. وضیعت های نگهداری آرشه در ویولن سل و کنترباس کمی متفاوت است.

قسمت های تشکیل شده آرشه

جهت شرکت در کلاس های آموزش ویلن کلیک کنید.

گام اول آرشه کشی صحیح: نگه داشتن صحیح آرشه در دست

1-آرشه با تمام انگشتان نگه داشته می شود؛ با نوک شست که مقابل محفظه ته آرشه قرار گرفته بایستی با وسط دست در یک خط باشد.

2-انگشتان در وضعیت طبیعی روی چوب آرشه قرار می گیرند. قابل ذکر است که انگشتان نه باید خیلی چسبیده به هم و نه خیلی باز از هم و در هر حال سفت هم نباشد. چوب آرشه باید از زیر بند دوم انگشت سبابه و نوک انگشت کوچک بگذرد. باید اضافه کرد که انگشت شست نه باید خیلی خم شده و از طرفی نه خیلی سفت و راست باشد، بلکه کمی قوس دار خوب است و انتهای نوک انگشت کوچک، که در روی چوب آرشه قرار دارد، بایستی موازنه را در یک حالت مطمئن حفظ کند.

وضعیت بازوی راست برای آرشه کشی صحیح ویولن:

بازو همیشه باید کاملا نرم و راحت باشد و شخص باید مراقب آرنج باشد که نه زیاد بالا بیاید و نه پایین. وقتی روی سیم می یا لا آرشه می کشیم بازو باید پایین بیاید بطوریکه در طول بدن قرار گیرد و هنگامی که روی سیم ر، و سل، آرشه می کشیم کمی بالا رود.

در تئوری بازو باید بطور عمودی بیافتد، اما در عمل کمی به جلو برده می شود تا وضعیت عمومی بدن و آزادی مچ در ته آرشه را آسان کند.

وضعیت آرشه در ارتباط با سیم ها در آرشه کشی صحیح ویولن:

آرشه قطعاً و همیشه باید موازی خرک باشد. چوب آرشه کمی متمایل به طرف دماغه بطوریکه این امکان را به موی آرشه بدهد که سراشیبی سیمها را بهتر طی کند.

در آرشه راست (یعنی وقتی از ته به نوک آرشه میکشیم) وقتی که آرشه به نیمه میرسد، پشت دست باید با ساعد در یک خط قرار گیرد؛ و مچ در همه حال کنترل چوب را به عهده دارد در نوک آرشه روی سیم لا آرنج، باید بالاتر از مچ و در یک خط با آن باشد و پشت دست کمی متمایل به طرف ساعد (هر چه کتر بهتر).

هنگامی که آرشه چپ میکشید (از نوک به ته آرشه) مچ را تدریجاً بالا بیاورید تا اولاً موازی بودن آرشه را با خرک، ثانیاً موازی بودن موی آرشه با سیم ها حفظ شود.

در ابتدا هنرجویان معمولاً آرشه را طوری می گیرند که بند انگشت شست آنها حالت تورفتگی پیدا می کند؛ باید دانست که این حرکت انگشت شست طبیعی نیست و باعث می شود که مچ و دست نیز سفت و خشک شده و در نتیجه همه حرکات دست غلط و توأم با ناراحتی باشد. برای اجتناب از این عیب باید همواره مراقب بود تا نوک انگشت شست به طرف داخل به صورت گرد باشد.

بیشتر بخوانید : آموزش انگشت گذاری روی ویولن

مشکلات آرشه کشی ویولن

در آرشه کشی ویولن، سه مشکل وجود دارد، که هنرجو _چنانچه بخواهد نواختن او، سهولت و روانی را به شنونده القا کند_ باید سعی کند از همان ابتدا بر آنها غلبه نماید. این سه مشکل عبارتند از؛

1- انگشت گذاری. 2-کاربرد آرشه در ته آن (پاشنه) و 3-تغییر پوزیسیون.

از مشکل اول، یعنی انگشت گذاری، می توان صرف نظر کرد؛ زیرا تا به حال به اندازه کافی جا افتاده است. اما در خصوص مشکل دوم، یعنی کاربرد ته آرشه (نزدیک به پاشنه) باید گفته شود که این موضوع شاید بزرگترین مشکل آرشه کشی ویولن است و غالب شدن بر آن مستلزم دقت و کنترل دائمی است و همین دقت مستمر هنرجو است که فرق بین کار اساسی و غیر اساسی او را به ما نشان می دهد.

اکنون هنرجو می داند که _ برای ایجاد صدای صاف و یکنواخت _ تنها کشیدن آرشه به موازات خرک کافی نیست؛ بلکه انگشت ها هم باید فشاری را _با نوسان دائمی شدت و ضعف آن_ بر چوب آرشه اعمال کنند. البته همچنین می داند که این فشار نباید برای نرمی حرکات مفصل های مچ، دست و بازو هیچ گونه ناراحتی ایجاد کند.

تردیدی نیست که نواختن با ته آرشه مشکل ترین کار در آرشه کشی است.

مشکلات آرشه کشی ویولن

با انحنای مختصری که به مچ داده می شود، آرشه در خط راست قرار می گیرد و تعادل وزن آن با فشاری که به وسیله انگشت کوچک به آرشه وارد می شود، تاًمین می گردد.برای غلبه بر دو مشکل مذکور، معمولاً کمی کار با دقت کافیست.

اما باید دانست که ایجاد صدا در انتهای آرشه و نیز تغییر جهت های آرشه در حرکات آرام و معتدل، چندان هم به مساًله بالا ربطی ندارد.

نوازندگانی که (حتی پیشرفته ها) این حرکات را به سهولت و با نرمش کافی در مچ و دست انجام دهند، بسیار کم هستند. اکثراً هنگام کشیدن آرشه چپ (از نوک به ته آرشه) بازویشان را بیش از اندازه بالا می آورند. در یک کلام : تقریباً همه با بازو ویولن می نوازند.

تمام مطالب آموزشی ویولن، هنرجویان را از این عیب برحذر می دارند؛ اما متاًسفانه نه تعریف درستی از موضوع یعنی آرشه کشی صحیح و عدم نواختن با بازو ارائه می دهند و نه شیوه پرهیز از آن را گوشزد می کنند.

نوآموز نباید از همان ابتدا طول آرشه را به کار گیرد. هدف از این توصیه، جلوگیری از نوازندگی با بازو بود.

اگر نوآموز همه طول آرشه را به کار گیرد، وضعیت اجباری و غلط حتماً اتفاق می افتد و از آن جا که در چنین حرکتی، ابتکار عمل با بخش پشتی بازو خواهد بود، وضع عادی فقط پس از طی یک قوس40 درجه بر محور شانه میسر خواهد شد.

در این حالت است که در واقع بیشترین نقش را بازو ایفا خواهد کرد و خواهیم گفت “هنرجو با بازو می نوازد”.

با نرمش می توان مفاصل آرنج، مچ و انگشتان را حفظ کرد تا به تدریج و به طور طبیعی و خودکار دستش هنگام رفتن به ته آرشه به سمت راست و هنگام رفتن به نوک آرشه به چپ برود.

بیشتر بخوانید : چگونگی کوک کردن ساز ویولن

با این روش آرشه کشی است که هنرجو تغییر جهت را به نرمی فرا گرفته و هر روز به حالت نهایی نزدیکتر خواهد شد. بخش پشتی بازو ابتکار عمل را به ساعد و مچ واگذار می کند و برای بازگشت به حال استراحت کافی است فقط یک قوس 27 درجه را طی کند.

 

اما گذشته از حرکت صحیح آرشه به موازات خرک، هدف دیگر دست یافتن به صدایی کشیده و یکنواخت است که با اعمال فشار انگشت ها بر روی چوب آرشه (بدون آن که باعث خشکی انگشت ها و مچ شود) حاصل می شود.

وقتی ته آرشه را روی سیم می گذاریم، تعادل آرشه را انگشت کوچک حفظ می کند و بیشترین فشار به آن وارد می شود؛ اما وقتی آرشه را حرکت می دهیم تا به سمت نوک برویم به تدریج از فشار آن کاسته می شود تا در نقطه تعادل یا مرکز ثقل آرشه (تقریباً 3/1 طول آرشه از ته آن) به صفر می رسد.

از این نقطه به بعد کار انگشت سبابه خیلی مهم است و باید فشار آن _هرچه به طرف توک آرشه می رویم_ افزایش یابد. بدیهی است که این نقش انگشت کوچک و سبابه در آرشه چپ (از نوک به ته) برعکس خواهد بود.

در عمل، افزایش فشار انگشتان به طور ناخودآگاه و تا اندازه زیادی از طریق حرکت ملایم چرخش ساعد انجام می شود (این چرخش ساعد در واقع حرکت دو استخوان زند زبرین و زند زیرین است که باعث چرخش مچ می شود).

این حرکت چرخشی ساعد مستقل بوده و به قدرت انعطاف و نرمش مچ و انگشتان لطمه ای وارد نمی آورد. در واقع با همین حرکت چرخشی مچ است که می توانیم بدون حرکت سایر قسمت های دست، آرشه را از روی سیم بلند کنیم و دوباره بگذاریم و فشار آن را روی سیم کم و زیاد کرده و کنترل نماییم.

روی هم رفته مشکل ترین قسمت آرشه کشی استفاده از ته آن است. ما در ادامه در بخش ایجاد صوت در ته و سر آرشه این مطلب را بیشتر خواهیم شکافت.

عجالتاً از هنرجویان میخواهیم این اصل را بپذیرند که هرچه از قسمت های سنگین دست (بازو) کمتر استفاده کنند، نوازندگی ویولن ساده تر، زیباتر و نرم تر خواهد بود.

برای دوری از این عیب بزرگ و کشیدگی ناشی از آن، بایستی هنرجو با دقت و حوصله تمرین های زیر را به ترتیب کار کند:

تمرین1- ته آرشه را با جمع کردن انگشتان وخم کردن مچ روی سیم می گذاریم؛ نه با بلند کردن بازو. باید دقت داشت که در حرکت آرشه به سمت راست _تا 10 الی 12 سانتیمتری آرشه از ته آن_ تنها دست است که آرشه را به سمت راست می کشد؛ بدین ترتیب که انگشتان که در آغاز حرکت به طرف بیرون جمع شده بودند، اکنون به تدریج همراه با حرکت دست (از مچ) کشیده شده و به طرف راست می روند (یعنی 10 سانتیمتر اول آرشه را با حرکت مچ و انگشتان انجام می دهیم و بقیه آرشه را تا نوک با ساعد. و بازو کاملاً بی حرکت می ماند.)

تمرین2- در این حرکت (آرشه چپ)_ که آرشه با حرکت قبلی دست (از آرنج) و کشیدگی انگشتان در نوک قرار گرفته است_بر عکس دفعه قبل عمل می کنیم؛ یعنی 8 تا 10 سانت اول آرشه را (از نوک) با حرکت دست (از آرنج) به سمت چپ برده و سپس انگشتان وارد عمل شده و همزمان با حرکت آرشه به طرف ته آن به تدریج جمع شده تا مجدداً به ته آرشه و وضعیت قبلی برسیم.

 

پرسش و پاسخ 0

بحث درباره این مقاله را شما آغاز کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین مقالات